پلانتین یا موز سبز چیست؟
پلانتین نام رایج گیاهان علفی جنس گیاه موز است.این مزارع اصلی آن از آسیای جنوب شرقی است، اما اکنون در سراسر دنیا پرورش یافته است. همانطور که در بسیاری از مناطق گرمسیری از جمله: جمهوری دومینیکن ، پورتوریکو و برخی مناطق در آمریکا و آفریقا و در مصر ، اندونزی و هند و همچنین در غذاهای هندی گسترش می یابد ، تا حدود زیادی به موز شیرین زرد شبیه است، اما از نظر اندازه نیز بزرگتر است. این ماده جامد ، شیرین تر است و ممکن است به رنگ سبز ، زرد یا حتی قهوه ای تیره باشد ، و بر خلاف موزهای نرم و شیرین ، معمولاً برای مقاصد پخت و پز استفاده می شود ، پلانتین باید پخته شوند ، زیرا هنگام خوردن تازه ، طعم آنها غیر قابل دوست است
در حقیقت، مزه این میوه در حالت خام چندان خوشایند نیست، از این رو، نباید گول ظاهر موز مانند آن را بخورید. در ادامه توضیحاتی درباره خواص پلانتین و تفاوت پلانتین با موز ارائه داده‌ایم، با ما همراه باشید.
پلانتین چیست؟
پلانتین (plantain) شباهت بسیاری با موز دارد و اغلب با آن اشتباه گرفته میشود. اما مردمِ 120 کشوری که این میوه در آنها کشت میشود، کشورهایی مثل اوگاندا، کلمبیا و کامرون، به خوبی از فرق بین این دو آگاه‌‌اند. پلانتین، در مقایسه با موز، نشاسته بیشتر و شکر کمتری دارد؛ به این دلیل، دست‌‌مان برای استفاده از آن در انواع و اقسام غذاها بازتر است. تفاوت دیگر آن با موز در شیوه استفاده است که بیشتر طبخ میشود و کمتر به صورت خام خورده میشود.
ارزش غذایی پلانتین
پلانتین منبع غنی از کربوهیدراتهای پیچیده، سرشار از فیبر، ویتامین‌های A، C، و B6 و مواد معدنی منیزیم و پتاسیم است. اما پلانتین منبع خوبی برای پروتئین و چربی نیست، از این رو، تنها یک بخش از یک رژیم غذایی سالم و متعادل را ارائه می‌کند. در جدول زیر میتوانید ارزش غذایی پلانتین خام با پلانتین پخته شده را مشاهده کنید.
جدول ارزش غذایی پلانتین
| ماده مغذی | میزان موجود در پلانتین خام | میزان موجود در پلانتین پخته‌شده |
| کالری | 181 | 232 |
| کربوهیدرات | 47 گرم | 62٫3 گرم |
| پروتئین | 1٫9 گرم | 1٫6 گرم |
| چربی | 0٫5 گرم | 0٫4 گرم |
| فیبر | 3٫4 | 4٫6 گرم |
| ویتامین C | 27٫2 میلی‌گرم (45 درصد) | 21٫8 میلی‌گرم (36 درصد) |
| ویتامین A | 1 میلی‌گرم (33 درصد) | 1٫1 میلی‌گرم (36 درصد) |
| ویتامین B6 | 0٫4 میلی‌گرم (22 درصد) | 0٫5 میلی‌گرم (24 درصد) |
| پتاسیم | 739 میلی‌گرم (21 درصد) | 930 میلی‌گرم (27 درصد) |
| منیزیم | 55 میلی‌گرم (14 درصد) | 64 میلی‌گرم (16 درصد) |
| آهن | 0٫9 میلی‌گرم (5 درصد) | 1٫2 میلی‌گرم (6 درصد) |
سرشار از ویتامین C: (به انگلیسی: L-askorbic acid)؛ پلانتین با داشتن این ویتامین ، که یکی از انواع آنتی اکسیدان هاست و می تواند خطر آسیب رساندن به سلول های بدن را کاهش دهد ، مشخص می شود و به مقاومت در برابر عفونت و جذب آهن در مواد غذایی کمک می کند ، و از سلامت استخوان و دندان نیز پشتیبانی می کند و نقش مهمی در ساخت کلاژن لازم برای بهبود زخم ها دارد.
سرشار از پتاسیم: پلانتین با توجه به اینکه حاوی مقادیر زیادی پتاسیم هستند ، مشخص می شود که یکی از مواد معدنی لازم برای حفظ سلول ها و مایعات بدن است که ضربان قلب و فشار خون را کنترل می کند. یک تجزیه و تحلیل جامع منتشر شده در گزارش های فشار خون بالا در سال 2011 نشان داد که افزایش مصرف 4.7 گرم پتاسیم از منابع غذایی آن به کاهش سطح فشار خون در افراد مبتلا به و بدون فشار خون بالا کمک می کند ، که این امر خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را کاهش می دهد ، سکته های عروقی
محتوای فیبر در رژیم غذایی
پلانتین حاوی مقدار زیادی فیبر غذایی هستند که ممکن است به بهبود عملکرد روده و تنظیم جذب گلوکز و چربی ها در روده کمک کند. [1] لازم به ذکر است که خوردن غذاهای سرشار از فیبر رژیم غذایی به عنوان بخشی از رژیم غذایی ، ممکن است خطر بواسیر ، و دیورتیکولیت را که بر روده بزرگ تأثیر می گذارد ، کاهش دهد ، و اینکه فیبرهای غذایی و کربوهیدراتهای موجود در گیاه چنار از نوع پیچیده ای هستند ، که نیاز به زمان دارد. طولانی برای هضم ، که به احساس کامل و پر شدن و در نتیجه کنترل وزن کمک می کند و فیبرها نیز می توانند در کنترل سطح کلسترول نقش داشته باشند.
یک منبع ویتامین B6
ویتامین B6 است که در میوه ها از درخت چنار در دسترس برای سوخت و ساز انرژی در بدن لازم است، به عنوان آن را برای رشد و توسعه مغز جنین در دوران بارداری و دوران کودکی مهم است، و اهمیت ویتامین B6 نشان داده است برای سلامت بدن، از جمله یک مطالعه در مجله سکته مغزی در سال 2009 منتشر شده و 5 ادامه سالها و بر روی 5522 بیمار مبتلا به بیماری قلبی انجام شده است که مصرف آنتی اسید فولیک با ویتامین B6 و ویتامین B12 ممکن است با کاهش سطح هموسیستئین در خون باعث کاهش خطر سکته مغزی شود اما در صورت عفونت از شدت آن یا عوارض ناشی از آن کم نکرده است. [7] هنوز مطالعات بیشتری در این زمینه لازم است.
میزان مواد مغذی موجود در 100 گرم پلانتین و موز (تقریبا نصف فنجان)
| ماده مغذی | موز | پلانتین |
| کالری | 89 | 116 |
| کربوهیدرات | 23 گرم | 31 گرم |
| فیبر | 3 گرم | 2 گرم |
| پتاسیم | 358 میلی‌گرم | 465 میلی‌گرم |
| منیزیم | 27 میلی‌گرم | 32 میلی‌گرم |
| ویتامین C | 9 میلی‌گرم | 11 میلی‌گرم |
پلانتین چه خواصی دارد؟
پلانتین دارای خواص درمانی بسیاری می‌باشد که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد.
کاهش وزن و افزایش سوخت و ساز
یکی از مهم‌ترین خواص مصرف پلانتین کاهش وزن و افزایش سوخت و ساز می‌باشد چرا که فیبر و نشاسته موجود در پلانتین کربوهیدارت‌های پیچیده هستند که البته فیبر و کربوهیدارت‌های پیچیده نسبت به کربوهیدارت‌های موجود در غذاهای پردازش شده کمتر پردازش شده و آرام‌تر گوارش می‌شوند. آنها احساس‌پری و سیری را برای مدت زمان طولانی‌تری پس از وعده غذایی حفظ می‌کنند که می‌تواند به معنای پرهیز از پرخوری و مصرف مواد غذایی ناسالم باشد.
کمک به دستگاه گوارش
بهبود عملکرد دستگاه گوارش از دیگر مزایای استفاده از پلانتین است چرا که فیبر موجود در این میوه خود می‌تواند باعث بهبود عملکرد است و همچنین مانع ابتلا به یبوست نیز شود.
کمک به سلامت قلب
کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را می‌توان یکی دیگر از مزایای استفاده از پلانتین نام برد چرا که این میوه سرشار از پتاسیم است که خود می‌تواند برای حفظ مایعات سلولی و بدن که ضربان قلب و فشار خون را کنترل می‌کنند تاثیرگذار باشد.
بدیهی است که فیبر موجود در پلانتین نیز به کاهش کلسترول کمک می‌کند که این خود برای عملکرد مناسب قلب نیز بسیار موثر خواهد بود.
تقویت سیستم ایمنی بدن
پلانتین حاوی تقریبا 32 درصد از مقدار مصرف توصیه شده روزانه ویتامین C در هر فنجان است. این ویتامین به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می‌کند و در تقویت سیستم ایمنی بدن نقش دارد. به عنوان یک آنتی‌اکسیدان، ویتامین C ممکن است از بدن در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد مرتبط با افزایش سن، بیماری قلبی، و حتی برخی انواع سرطان محافظت کند.
مطالعات رابطه‌ای معکوس بین مصرف ویتامین C و سرطان‌های مختلف مانند سرطان ریه، پستان، روده بزرگ، معده، و مری را نشان داده‌اند. همچنین، مشخص شده است که افراد مبتلا به سرطان دارای تراکم پایین‌تر ویتامین C در پلاسمای خون خود هستند.
درمان زخم معده با پلانتین
کسانی که به‌خاطر آرتروز روماتیسمی و دردهای مزمن مجبور به استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی هستند، بیشتر از دیگران در معرض زخم معده قرار می‌گیرند. طبق نتایج تحقیق یادشده، با مصرف پودر پلانتین خشک‌شده می‌توان به رشد لایه داخلی معده و بهبود آن کمک کرد.
پیشگیری از پوکی استخوان
پلانتین منبعی غنی از منیزیم است و منیزیم به جذب بهتر و بیشتر کلسیم کمک می‌کند؛ به این سبب به تقویت استخوان کمک کرده و برای پیشگیری از پوکی استخوان مفید است.
به‌علاوه با بهبود سوخت‌وساز کربوهیدرات و تنظیم انسولین به کنترل میزان قند خون، و کاهش خطر بروز دیابت نوع 2 هم کمک می‌کند. سردردهای میگرنی، بی‌خوابی و افسردگی از دیگر اختلالاتی هستند که با مصرف منیزیم می‌توان به تخفیف علائم‌شان کمک کرد.
انواع پلانتین
به‌طور کلی، پلانتین بسته به میزان رسیدگی به 3 نوع مختلف تقسیم‌بندی میشود:
- پلانتین سبز: در این مرحله قسمت داخلی پلانتین تا حدودی سفت است و برای جداکردن پوست آن به چاقو نیاز است. پلانتین سبز، مثل سیب‌زمینی سرشار از نشاسته است و چندان شیرین نیست. این نوع برای درست‌کردن چیپس پلانتین ایدئال است.
- پلانتین زرد: در این مرحله پلانتین نسبت‌به مرحله قبل کمی شیرین‌تر و رسیده‌تر میشود. بسیاری افراد از این نوع برای درست‌کردن پلانتین سرخ‌شده استفاده می‌کنند. پختن، گذاشتن در فر و کبابی‌کردن دیگر روش‌های مصرف پلانتین زرد هستند.
- پلانتین سیاه: وقتی پوست پلانتین سیاه میشود، هنوز هم قابل‌خوردن است و نباید فکر کنید فاسد یا خراب شده است. پلانتین در این مرحله به شیرین‌ترین و رسیده‌ترین حالت می‌رسد. معمولا آن را کمی می‌پزند و برای تهیه دسر استفاده می‌کنند.
نحوه استفاده از پلانتین
برای استفاده از پلانتین میتوانید مراحل زیر را انجام دهید:
- میوه ها را بشویید؛
- سر و ته آنها را با چاقو ببرید؛
- روی پوست میوه شکاف‌های طولی ایجاد کنید (مراقب باشید خیلی عمیق نشوند)؛
- با چاقو پوست را بگیرید، شبیه به موقعی که پوست هویج را می گیرید؛
- باقی مانده‌های پوست را از روی میوه بگیرید؛
- میتوانید میوه را حلقه حلقه کنید یا هر جور دیگری که دوست دارید برش بزنید و استفاده کنید.
- با بخارپزکردن یا قراردادن پلانتین در آب جوش هم می توانید پوست آن را به سادگی بلند کنید. اگر میوه کاملا رسیده باشد، شاید بتوانید پوست آن را مثل موز بلند کنید، اما در بیشتر مواقع این طور نیست و پوست برای این کار بیش از حد سفت است.
پلانتین را می‌توان به روش‌های مختلف مصرف کرد. در ادامه، تعدادی از این روش‌ها را معرفی می‌کنیم:
- پختن، کباب کردن و سرخ کردن؛
- تکه تکه کردن به قطعات کوچک یا تهیهٔ پوره از آن و استفاده در سوپ یا خورش؛
- بخارپزکردن برای نوزادان و سالمندان؛
- خشک کردن و تهیه آرد از آن؛ می‌توان این آرد را با شیر ترکیب کرد و به نوزادان داد؛
- سرخ کردن پلانتین مثل سیب زمینی و مصرف آن به عنوان میان وعده؛
- استفاده از پلانتین برای درست کردن ادویهٔ کاری هم رایج است.
تفاوت پلانتین و موز؛ کدام یک سالم‌تر است؟
موز و پلانتین هر دو ماده غذایی سالم هستند. زیرا هر دو غذای بسیار سالم و غنی از مواد مغذی هستند. با این حال، روش‌های پخت و پز می‌تواند بر ارزش غذایی این میوه‌ها تأثیر بگذارد و آنها را کم و بیش سالم کند. این ارتباط کمتری با خود میوه و ارتباط بیشتری با آنچه که به آن اضافه می‌کنید ندارد.
هر دوی این میوه‌ها در یک گروه طبقه‌بندی شده‌اند و ازلحاظ ظاهری هم بسیار شبیه‌به یکدیگرند. از این دو مسئله که بگذریم، ازلحاظ مواد مغذی موجود هم تا حدود زیادی با هم شباهت دارند. هم پلانتین و هم موز سرشار از تعدادی از مهم‌ترین مواد مغذی هستند مثل پتاسیم، منیزیم، ویتامین C، فیبر و ترکیبات آنتی‌اکسیدانی. در جدول زیر، این شباهت دقیق‌تر بررسی شده است:
اگر نگران بالا رفتن قند خون هستید، باید بدانید هر دو اینها بدلیل بالا بودن میزان کربروهیدارت قند خون شما را بالا می‌برند. البته به خاطر داشته باشید که پلانتین و موز، غذاهای کامل و حاوی فیبر هستند. که ممکن است به کاهش قند خون در برخی افراد کمک کند، به ویژه در مقایسه با غذاهای فرآوری شده.
عوارض احتمالی
که از افراد در معرض خطر ایجاد آلرژی شدید پشتیبانی می کند ، که ممکن است برخی افراد هنگام خوردن گیاه چنار حساسیت غذایی را تجربه کنند ، و افرادی که به موز زرد حساسیت دارند نیز ممکن است از آلرژی نسبت به آن رنج ببرند و به افرادی که از این آلرژی رنج می برند توصیه می شود قبل از خوردن چنار با پزشک مشورت کنند. برخی از علائم مرتبط با این آلرژی که به زودی پس از مصرف آن ظاهر می شود:
- خارش در دهان و گلو.
- نفخ
- کهیر
کلام آخر
پلانتین یا همان موز سبز یک میوه جدید در بازار ایران است و در کمترین فروشگاهی می‌توان پلانتین رسیده پیدا کرد. انتظار می‌رود که در ماه‌های آینده پلانتین در بازار ایران به فور یافت شود. اگر از پلانتین استفاده کردید، لطفاً تجربه خودتان را در نظرات ارسال کنید.
